Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Байгалиа сүйтгэсэн тод жишээ, Арал нуурын эмгэнэл

Арал нуур бол Дундад Азид Казахстан, Узбекстан хоёр улсын хил дээр байдаг давст нуур. Тухайн үедээ энэ нуур хэмжээгээрээ дэлхийд дөрөвт ордог нуур байлаа. 1960-аад оноос энд цутгадаг Амударья, Сырдарья голуудын ус багаснаас нуурын усны түвшин буурч эхэлсэн байна. Үүний зэрэгцээ Зөвлөлт засгийн шунахай харалган бодлого нуурыг ширгэж үгүй болоход ихээхэн нөлөөлсөн юм.
  • 1
    1.Өнөөдөр энэ нуурын ус хуучин байсан эргээсээ 100 км дотогшлоод байгаа юм.
  • 2
    2.Арал нуурын гол цутгал нь Амударья, Сырдарья хоёр гол. Мянга мянган жилийн явцад Амударья гол Каспийн тэнгис рүү чиглэж Арал нуур ширгэхэд хүрсэн байна. 1960-аад он.
  • 3
    3.Өнөөдөр хур бороо, цасны болон газар доорхи усаар тэжээгдэж байгаа ч нуурын ус багассаар л....Социализмын үед энэ нуурын эмгэнэлийн тухай нуусаар байсан ч 1985 оноос л Горбачёвын үед байгалийн сүйрэл болж байгааг сая дэлгэсэн байна.
  • 4
    4. 1980-аад оны сүүлч гэхэд ус багассаар нуур Их Арал, Бага Арал гэсэн хоёр хэсэгт хуваагдлаа. Анх 708 хавтгай дөрвөлжин км талбайтай байсан нуур 2007 он гэхэд 75 хавтгай дөрвөлжин км болж давсны агуулга нь 14 байсан бол 100 г/литр болж өсчээ.
  • 5
    5.ЗХУ тухайн үед Сибирээс ус татаж нуурыг тэтгэнэ гэж байсан ч энэ нь ЗХУ-ын задралаар нуур Казахстан, Узбекстаны нутагт болохоор энэ төлөвлөгөө цаасан дээр үлджээ.
  • 6
    6.Яг үнэндээ Сибириэс ус татах төлөвлөгөө, төсөл ч бэлэн болж амжаагүй байсан юм.
  • 7
    7.Хамгийн гол нь голуудын ус татарснаас илүүтэй зөвлөлтийн химийн хорт болон ХАА-н элдэв хаягдал нуурын 54 хавтгай дөрвөлжин км талбайд тархаж байсан нь нуурын давсаар хучигдаж үлдсэн.
  • 8
    8.Шороон шуурга, салхи энэ аймшиг хорт хаягдлыг 500 км газарт давстай хамт хийсгэсээр байна. Ингэж бикарбонат, натри, хлорид, сульфат агаарт хийсэн орны бүхий л ургамлыг ургахгүй болтол нь сүйтгэж байна. Нутгийн иргэд ч үүнд хордож элдэв өвчнөөр өвчилдөг болов. Бөөр, элэг, нүдний өвчин ихэд тархсан.
  • 9
    9. Загас гэхэд л 32 төрөл байсан бол давсны агуулга ихэссэнээс 6 болтлоо хорогджээ.
  • 10
    10. 1960 оны үед жилд 40 мянган тонн загас барьдаг байсан бол 1980-аад онд загасны аж ахуй сүйрч эндхийн хүмүүс ажлын байргүй болсон.
  • 11
    11.Арал нуурын өмнөдөд Аральс, умардад Муйник гэсэн боомт хот байсан нь эргээс олон км хол хаягдаж хүнгүй боллоо. Боомтоос суваг татаж хөлөг явуулах тухай ярьж байсан ч энэ нь зардал нь дийлдэхгүй. Тэгээд ч нуурын усны түвшин хөлөг явуулах хэмжээнд үлдсэнгүй. Ингээд л хот эзгүйрч эхлэх нь тэр.
  • 12
    12. Нуурын эрэг орчим цаг агаар эрс өөрчлөгдөн халуун хуурай зун, хүйтэн өвөл үргэлжилж ан амьтан ч ховордон сүүн тэжээлтнүүд, шувууд нь хоёр дахин хорогджээ. Агаарын чийглэг хомсдож улам л хуурайшлаа.
    13. Одоо хуучин эрэг дагуу хаягдсан хөлөг онгоцны сэг л үлдээд байна.
  • 13
    14. Арал нуур одоо тэжээгдэх усгүй болж ургамал амьтангүй эзгүй цол болж хувираад байна.
  • 14
    15. Арал нуурыг одоо сэргээнэ гэдэг боломжгүй зүйл. Үүний тулд Амударья, Сырдарьяа голын нуурт цутгадаг усны өнөөдөр байгаа 13 шоо км хэмжээг дөрөв дахин нэмэх шаардлагатай.
  • 15
    16. Нөгөө талаар хамгийн ихээр ус хэрэглэж байгаа хөвөн тариалах ажлыг өөрчлөх хэрэгтэй болно. Гэтэл Узбекстан, Туркменистан хоёр улс хөвөн тариалахгүй, түүнийгээ гадаадад гаргахгүй бол юу болох билээ. Тэд энэ л нуураас ус татахдаа хамгийн болхи арга хэрэглэсээр байгаа.
  • 16
    17. 21 сая жилийн тэртээ Арал нуур Каспийн тэнгистэй холбоотой байсан гэдэг. 1800 жилийн өмнө грекийн эрдэмтэн Клавдий Птолемеемийн үйлдсэн газрын зураг дээр ч Каспий болон Арал нуурыг ингэж дүрсэлсэн байдаг.
  • 17
    18. XYI зууны төгсгөл XYII зууны эхээр нуурын ус багасч Барсекельмес Каскакулан, Козжетпес, Уялы, Бийиктау, Возрождени гэсэн арлууд бий болжээ. Жанадарья гол 1819 оноос, Куандарья гол 1823 оноос Арал нуурт цутгахаа больсон байна. 1950-аад оноос Арал нуур бүр өөрчлөгдөж эхэлсэн. Нуур дэлхийд дөрөвт ордог, 68 мянган хавтгай дөрвөлжин км талбайтай, 426 км урт, 284 км өргөн, 68 метр гүн байж.
  • 18
    19. Энэ сайхан нуур яагад ингэж хуурай цөл болов оо. Зөвхөн цутгал голууд нь татарснаас болсон уу. Үгүй. Зөвлөлтийн коммунизм байгуулах их хийрхэл энэ нуурыг эмгэнэлд хүргэсэн. 1930-аад оноос Арал нуураас Дундад Азийн услалтын суваг татаж 1960-аад он гэхэд 4,5-7,0 сая га талбайг усалж байсан жилдээ 60-120 шоо км ус ашиглаж байжээ.
  • 19
    20. Ингээд л 1961 оноос нуурын усны түвшин эрчтэй буурч жилд 20-90 см-ээр доошилж эхэлсэн байна. 1946 онд Арал нуураас 23 мянган тонн загас барьж байсан бол 1980-аад онд 60 мянга болж өсөв.
  • 20
    21. Арал нуурын эрэгт Казахстаны талд гэхэд л загасны таван аж ахуй, загасны нөөшийн нэг, загас хүлээн аван 45 цэг ажиллаж байлаа. Узбекстаны талд загасны таван завод, нөөшийн нэг, загас хүлээн авах 20 цэг байжээ.

  • 21
    22.Үүний зэрэгцээ далайн ёроол руу ХАА-н болон химийн хорт хаягдлаа хаясаар л байлаа.

  • 22
    23. Бас нэг зүйл бол далайгаас хол энэ нуурын Возрождений арал дээр Зөвлөлт холбоот улс бактерлогийн зэвсгээ турших том лаборатор байгуулан ажиллуулж байсан юм. Сибирийн шүлхий, сүрьеэ, бруцеллез, тахал, тип зэрэг өвчний нянг адуу, сармагчин, хонь, илжиг болон лабораторын амьтдад туршиж байжээ.

  • 23
    24. 2001 онд ус ширгэж Возрождени арал өмнөд эрэгтэйгээ нийлсэн. Эмч судлаачид энэ нян мэрэгч амьтдаар дамжин бусад нутагт тархах вий хэмээн эмзэглэж байсан юм.
  • 24
    25.Арал нуурын эмгэнэлт хувь заяа өнөөдөр ч гэсэн үргэлжилж л байна. Өнөөдөр Чад, Төв Африк, Калифорнийн Солтон-Си нуурыг ийм хувь тавилан хүлээж байгаа юм.
  • 25
    26. Уснаасаа хэдэн зуун км газарт, хуурай элсэн цөлд үлдэж хоцросон энэ хаягдмал хөлгийн төмөр дээр оросууд "Арал нуур өршөө" гэсэн бичээс л үлдээжээ.
www.assa.mn 
Байгалиа сүйтгэсэн тод жишээ, Арал нуурын эмгэнэл
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
"Занаду Майнз" компани "Сант Толгой"-гоос зэсийн өндөр агууламжтай шинэ бүс илрүүлснээ зарлалаа

 "Занаду Майнз” компани энэ оны 9 дүгээр сард "Сант толгой” төслийн ...

Өнөөдөр, 10:33
Өнөөдөр, 10:25
Өчигдөр, 17:02
2NE1 хамтлагийн тоглолтыг үзэх хос тасалбарын азтан тун удахгүй тодорно

  Голомт банк 0-22 насны харилцагчдадаа зориулсан GenZ Loyalty аяныг ...

Өчигдөр, 16:54
“Эрдэнэс Монгол” нэгдэлд хэрэгжих дараагийн реформыг дэмжлээ

 Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 20-нд ...

2024 оны 11 сарын 20, 17 цаг 42 минут
2024 оны 11 сарын 19, 21 цаг 24 минут
Goldman Sachs: Алтны үнэ 2025 он гэхэд унц нь $3000 болж шинэ дээд түвшинд хүрнэ

 Алтны үнэ 2025 он гэхэд унц нь 3000 ам.доллар болж, шинэ дээд ...

2024 оны 11 сарын 19, 14 цаг 54 минут
Д.Далайжаргал: Бид Монголд анх удаа уран олборлож, экспортолно

 УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2024.11.14/ нэгдсэн хуралдаанаар Засгийн ...

2024 оны 11 сарын 19, 12 цаг 47 минут
2024 оны 11 сарын 19, 12 цаг 41 минут
“Халзан бүрэгтэй”-г тойрсон Монголын төрийн эргэж буцсан шийдвэрүүд

  Монгол Улсад газрын ховор элемент салбарт бодитой үйл ажиллагаагаа ...

2024 оны 11 сарын 19, 10 цаг 31 минут
Уурхайд сайн дураар гацагсдыг гаргаж ирнэ

 Өмнөд Африк дахь орхигдсон алтны уурхайгаас алт, ашигт малтмалын ...

2024 оны 11 сарын 19, 10 цаг 30 минут
Оюутолгой дээр АМНАТ-ийн төлбөрийг 5 хувиар тогтоож, гэрээг тогтворжуулснаа Орано дээр өөрчилнө

 УИХ-ын чуулган нэгдсэн хуралдаанаар Цөмийн энергийн хуулийг энэ цаг ...

2024 оны 11 сарын 19, 10 цаг 05 минут
1970, 1980, 1990-ээд онд төрсөн сансрын нисгэгчид ”сансрын золголт”хийв

10-р сарын 30-ны өдрийн 4 цаг 27 минутад, ӨМӨЗО-ны Эзнээ хошууны Дунфэн ...

2024 оны 11 сарын 18, 17 цаг 58 минут
“Хятад улсыг танин мэдэхүй” Өвөр Монголын соёлын өдрүүдийн үйл ажиллагаа Улаанбаатарт эхлэв

Хятад Монгол хоёр улсын соёлын харилцааг гүнзгийрүүлж хоёр улсын уламжлалт ...

2024 оны 11 сарын 18, 17 цаг 55 минут
2024 оны 11 сарын 18, 17 цаг 52 минут
2024 оны 11 сарын 18, 17 цаг 28 минут
Хууль бусаар 65 кг цагаан мөнгө, 819.5 грамм алт олборлосон этгээдийг илрүүлжээ

  Эрүүгийн цагдаагийн албанаас Сэлэнгэ аймгийн Хүдэр сумын нутаг ...

2024 оны 11 сарын 16, 13 цаг 14 минут
Голомт банк Монгол Улсын ТОП-100 аж ахуйн нэгжийн 5 дугаарт эрэмбэлэгдлээ

  Монгол Улсын Засгийн газар болон МҮХАҮТ-аас ТОП-100 аж ахуйн ...

2024 оны 11 сарын 15, 17 цаг 55 минут
Гашуунсухайтын ГАШУУН СУРГАМЖ!

  Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн  Шанхайн айлчлалаар олон жилийн ...

2024 оны 11 сарын 15, 15 цаг 03 минут
Рио Тинто Зэсийн группийн захирлаар Кэти Жексоныг томилжээ

 Их Британийн элчин сайд Б.Энхсүх Рио Тинто компанийн компанийн ...

2024 оны 11 сарын 15, 14 цаг 57 минут
Ураны суурь АМНАТ-ийг 9 хувь болгох Ц.Даваасүрэн гишүүний санал дэмжигдсэнгүй

УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт ...

2024 оны 11 сарын 15, 14 цаг 03 минут
Алтны үнэ сүүлийн хоёр сарын доод түвшинд хүрчээ

 НЬЮ-ЙОРК, 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 15 /Forbes/. Долларын ...

2024 оны 11 сарын 15, 11 цаг 51 минут
Зэсийн ханш буурчээ

 Дональд Трамп болон Бүгд найрамдахчуудын ялалтын дараа металлын зах ...

2024 оны 11 сарын 15, 11 цаг 24 минут
2024 оны 11 сарын 15, 11 цаг 07 минут
АНУ-ын шүүх Оюу толгойтой холбоотой нэхэмжлэлийн заримыг хэрэгсэхгүй болгожээ

 АНУ-ын шүүх Рио Тинто болон түүний гүйцэтгэх захирал асан Жан ...

2024 оны 11 сарын 15, 11 цаг 00 минут
Цаашид алдагдалгүй төсөв батлах чиглэлд анхаарах ёстойг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ санууллаа

  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ эхлээд Сангийн яаманд ...

2024 оны 11 сарын 15, 10 цаг 23 минут
Гашуунсухайтын төмөр замын асуудлаар "Чайна Энержи" хариу ирүүлжээ

  Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр замын талаар хийж байгаа ...

2024 оны 11 сарын 14, 16 цаг 46 минут
Mining: Рио Тинто Хятадын батарей солих технологийг Оюу толгойд туршина

 Рио Тинто Хятадын Төрийн эрчим хүчний хөрөнгө оруулалтын ...

2024 оны 11 сарын 14, 11 цаг 26 минут
"Занаду Майнз" 5.5 сая австрали долларын санхүүжилт босгосноо зарлалаа

 Монгол дахь зэс, алтны нөөц бүхий Хармагтай  төсөл дээр ажиллаж ...

2024 оны 11 сарын 14, 09 цаг 59 минут
Зэсийн үнэ буурах төлөвтэй байна

 Энэ онд эхний хагаст зэсийн үнэ өмнөх оны мөн үеийнхээс өсөж 10 ...

2024 оны 11 сарын 14, 09 цаг 48 минут
“Газрын ховор элемент уул уурхайн бизнес биш”

 Халзан бүрэгтэй газрын ховор элементийн төслийн талбайд энэ сарын ...

2024 оны 11 сарын 13, 21 цаг 24 минут
"Газрын тос, байгалийн хий бол бурхны бэлэг"

  Азербайжаны нийслэл Баку хотноо НҮБ-ын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн ...

2024 оны 11 сарын 13, 21 цаг 22 минут
“Эрдэнэс Монгол”-ын удирдлагууд хүний амиар мөнгө хийсээр байх уу!

  “Эрдэнэс Монгол” Төрийн өмчит компанид төсөв болон ...

2024 оны 11 сарын 13, 15 цаг 18 минут
“Эрдэнэс Тавантолгой”-н оффисыг Өмнөговь руу нүүлгэнэ

 УИХ-ын Аж үйлдвэржилтийн байнгын хорооны өнөөдрийн /2024.11.13/ ...

2024 оны 11 сарын 13, 15 цаг 07 минут
Халзан Бүрэгтэйн орд ганц Мянгадын өмч биш

  Халзан Бүрэгтэйн орд газар бол Монгол Улсын өмч. Монголчууд бид ...

2024 оны 11 сарын 13, 13 цаг 20 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ: Би шинэ парламентын хяналт, тэнцэл ажиллаж байгааг эергээр харж байна

  Ирэх 2025 оны төсвийн хэлэлцүүлэг өмнөхүүдээс өөрөөр өрнөлөө. ...

2024 оны 11 сарын 13, 11 цаг 46 минут
УИХ-ын нэр хүнд түр унав уу, бүр ойчив уу?

  УИХ-ын 76 гишүүнтэй 32 жил явсан. Сонгууль нь голдуу мажоритар ...

2024 оны 11 сарын 13, 11 цаг 39 минут
Цэц “Эрдэнэт”-ийн 49 хувь эргээд “Монголын зэс корпорац”-д очих замыг нээв үү?!

  Үндсэн хуулийн цэцийн өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гаригт Их ...

2024 оны 11 сарын 13, 10 цаг 13 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ чинь санасандаа хүрч, мөрийн хөтөлбөрөө биелүүлчихлээ

  Өнгөрсөн гучин жилд бид юун дээр алдав. Монголд ардчилал ирсэн нь ...

2024 оны 11 сарын 12, 22 цаг 19 минут
Төсвийн хэлэлцүүлгийн үйл явц 126 гишүүн "үр дүнтэй" гэдгийг тодруулж өгөв үү

  Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр УИХ-ын гишүүдийн тоо ...

2024 оны 11 сарын 12, 19 цаг 18 минут
Үндсэн хуулийн реформ ба эрвээхэйн нөлөө….!

  Ямар ч байсан УИХ хуулийн хугацаандаа багтаж улсын төсвөө баталлаа. ...

2024 оны 11 сарын 12, 18 цаг 09 минут
126 гишүүнтэй болох Л.Оюун-Эрдэнийн хүсэл өөрт нь жинхэнэ реформыг тулгав

  "... Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн энэхүү төсөл Монгол Улсын Засгийн ...

2024 оны 11 сарын 12, 16 цаг 35 минут
2024 оны нүүрсний экспортын гүйцэтгэл 84.4 хувьтай байна

 Оны эхний 10 сарын хугацаанд гадаад худалдааны бараа эргэлт 22.7 ...

2024 оны 11 сарын 12, 15 цаг 54 минут
2024 оны 11 сарын 12, 12 цаг 54 минут
Оюу Толгойн гэрээний авлига Лондоны арбитр дээр яригдахаар болов уу?!

  Оюу Толгойн гэрээг 15 жилийн өмнө анх байгуулах үед гарсан авлигын ...

2024 оны 11 сарын 12, 12 цаг 27 минут
“Чайна энержи”: Танай УИХ нэгдсэн ойлголцолд хүрч эрх зүйн орчныг бүрдүүлбэл хэлэлцээр хэрэгжинэ

  Анхны 126 гишүүнтэй УИХ улсын төсвийн хэлэлцүүлгээс болоод олон ...

2024 оны 11 сарын 12, 09 цаг 32 минут
Нарансэвстэйн боомт Монголчуудад илүү ээлтэй байна гэдэг ч юу л бол?

  Наран Сэвстэйн боомт нээх асуудлаар УИХ-ын эрхэм гишүүн ...

2024 оны 11 сарын 11, 11 цаг 32 минут
БНХАУ-ын эдийн засаг сэргэх найдлага нэмэгдэж, зэсийн үнэ өсөлтөө хадгаллаа

 Алтны спот ханш унц нь 2734 ам.доллар болоод байна ...

2024 оны 11 сарын 08, 17 цаг 17 минут
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн БНХАУ-д хийж буй айлчлалын үеэр хоёр улсын хооронд байгуулсан баримт бичгүүд

  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Лувсаннамсрайн Оюун-Эрдэнэ Бүгд Найрамдах ...

2024 оны 11 сарын 08, 10 цаг 48 минут
“Rafael” хар салхи Мексикийн газрын тосны гарцад сорилт дагуулж байна

 Брент төрлийн газрын тос баррель нь 75 ам.доллароор арилжаалагдаж ...

2024 оны 11 сарын 08, 09 цаг 59 минут
http://www.ord.mn

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани