- mram.gov.mn
- nea.gov.mn
- keestrackmongolia.mn
- erdenetmc.mn
- southgobi.mn
- mininginvestment.mn
- infomine.mn
- pam.gov.mn
- mn.mno.mn
- mmc.mn
- tsairt.mn
- energyresources.mn
- mongolgazar.mn
- monpolymet.mn
- international.mcs.mn
- erdenesmgl.mn
- tavantolgoi.mn
- mm.gov.mn
- tananimpex.mn
- investor.mn
- entree.mn
- mpi.mn
- absolutemining.mn
- adamasmining.mn
- uuluurhai.mn
- boroogold.mn
- sbt.mn
- ot.mn
- donbass.mn
- tanilgroup.mn
- baganuurmine.mn
- monmag.mn
- mining.mn
- cylpro.mn
- ewater.mn
- mera.mn
- digdog.mn
- guum.mn
- amc.mn
- miningmongolia.mn
- eitimongolia.mn
- mak.mn
- mongoliandiamondtool.mn
- lme.com
- altanrio.com
- bloomberg.com
- infomine.com
- sharyngol.com
- umamisf.com
- cengeolab.com
- noyonshish.com
- zamineservices.com
- tumurlug.e-darkhan.com
- mongolianminingjournal.com
- mnmining.net
АШИГТ МАЛТМАЛЫН ТАТВАРЫН ЗАГВАРЧЛАЛЫН ОНОЛЫН ЧИГ ХАНДЛАГА
Робин Бодвэй, Майкл Кийн 1. ҮДИРТГАЛ ХЭСЭГ
Байгалийн
баялаг-ашигт малтмал бол олон улс орны хэмжээлшгүй их үнэ иэнэ бүхий
онцгой баялгийн нэг хэсэг бөгөөд тэдгээрээс орох орлого нь засгийн
газрын орлогод онигой байр суурь эзэлдэг тул тэрхүү орлогыг оновчтой
удирдаж чадсан улс үндэстэнд хөгжлийн түлхүүр хүчин зүйл болон үйлчилж,
харин сул удирдлагатай хэсэгт нь хөгжлийг саатуулах өвчин болох хоёр
талтай юм. Гэхдээ энд төрөлжүүлсэн сэдэв болгож авч узэж байгаа тус
салбарын татварын оновчтой сайн харилиааг тогтооход төрөл бүрийн
сорилтыг зөв шийдвэрлэх шаардлагатай бөгөөд энэ нь тухайн салбарын
бизнесийн үйл ажиллагаанд төрийн зохииуулалтын, эсхүл хөрөнгө
оруулагчийн чиглэлээр шууд болон тойруу хэлбэрээр түлхүү оролиогч
талуудын зүгээс судалгааны, бодлогын, зохииуулалтын хийгээд техникийн
өргөн хүрээг хамарсан ажиллагаа шаардах нарийн асуудал юм.Энэ
бүлгийн гол зорилго нь дээрх сэдвийн хүрээнд судалгаанд хамруулсан улс
орнуудын төрийн төсөв санхүүгийн өнөөгийн төлөв байдал, цаашдын чиг
хандлагаас урган гарч байгаа гол сорилтуудад дүн шинжилгээ хийхэд
чиглэгдэв. Ашигт малтмалын татварын харилиаа, ялангуяа бизнесийн болон
түүхий эд, бүтээгдэхүүнд ногдуулах татварын асуудлуудыг хэвлэл ном
туурвилд олон янзаар ерөнхийд нь судлан үзэж тусгасан байдаг бөгөөд
эдгээр нь өөр хоорондоо ихээхэн ялгаатай хэдий ч үнэн хэрэгтээ бодлогын
чиглэл нь бараг адилхан байдаг нь гайхаш, харамсал төрүүлдэг билээ.
Ашигт малтмалын ийнхүү тохиолддог сорилтуудын дийлэнх нь бизнесийн
салбарынханд эерэг бус тусдаг; үүний нэг учир шалтгааныг "ашигт малтмал"
гэсэн нэр томьёонд хамрагддаг энэхүү баялгийн өөрийнх нь заяамал
онцлогтой ч ямар нэг байдлаар холбоотой байж болох юм. Ашигт малтмалын
татварын харилиаа нь улсын санхүүгийн бусад нийтлэг харилиаатай
харьиуулахад өмнө нь энэ чиглэлээр хэвлэгдсэн ном, бүтээлд (тухайлбал,
татварын харилиаа нь хөрөнгө оруулагчдыг өдөөх хүчин зүйл болох арга
хэлбэрийн бүрхэг байдал гэх мэт) төдийлөн судлагдаагүй сэдэв юм. Өөр нэг
асуудал (энэ салбарын хэт өндөр ашгийн ялгаварт татварыг энд дурдаж
болно) бол одоогоор дагаж баримталж байгаа нөхцөлүүд ч ийм боловсронгуй
бус, мөн чанар нь онол, практикийн талаас бүрэн судлагдаж л. "нэлт
хийгдээгүй, оновчтой сонголтын загвар үгүйлэгдэж байгаа хэсэг болно. Энд
холбогдох мэргэжилтнүүд нэг гол анхаарлаа төвлөрүүлж, дурдсан чиглэлээр
үзэл 6аримтлалын хүрээг тодорхойлохыг зорьжээ.
Газрын
тос, байгалийн хий, уул эрдэс баялаг ашиглалттай холбогдсон уурхайн үйл
ажиллагаа бол өргөн хүрээг хамарсан ойлголт, судлагдахуун юм.
Мэргэжилтнүүд эдгээрийн тус бүрд нь улс орнуудад хэрэглэгдэж байгаа
татварын харилцааны уламжлалт загвар, тэдгээрийн ялгаа, практик
онилогийг судлан дүгнэлт хийхийг хичээв. Энд тусгагдсан шинжилгээний
нийтлэг тал нь нөхөн сэргээгдэхгүй баялагт хамааруулж, үзэл баримтлалын
хувьд ч дээрх гурван2 төрлийн ашигт малтмалыг нийтэд нь "ашигт малтмалын
нөөи" гэсэн товч агуулга дор нэгтгэн авч үзэв. Түүнчлэн татварын
нөхцөлүүдийгч гэсэн засгийн газарт тус гурван салбарын үйл ажиллагаагаар
төлөх ёстой бүх төрлийн (тухайлбал, улсын эрх мэдэлд байдаг, эсхүл
засгийн газрын системээс хөрөнгийн оролцоотой гэж үзсэн тухайн ашигт
малтмалын ордын хайгуул хийх эрх эзэмших, олборлох эрх эзэмших төлбөр
болох ашигт малтмал ашигласны төлбөр зэргийг оролцуулаад) төлбөрүүдийн
зарим хэсэг нь татварын агуулгатай бус гэж тооцогддог боловч түүнийг
баялаг олборлогчийн зүгээс заавал төлөх нөхиөл бүхий тогтмол татварын
нэг төрөл байдгийн хувьд тэдгээр төлбөрийг товчид нь "татвар" гэсэн
хураангуйлсан нэр томъёонд хамааруулж судалгаанд хэрэглэв.
Татварын
харилцааны загварчлалын хүрээнд багтсан асуудлууд ч өргөн ойлголтыг
хамарч байгаа болно. Өмнө нь судлаачид нэг бус удаа санал солилцсон
сэдвийн нэг нь ашигт малтмалын татварын горимд татварын өсөн нэмэгдүүлэх
элементийг оруулах эсэх тухай асуудал юм. Учир нь байгалийн баялгийн
чиглэлээрх төслийн ашигт ажиллагаатай уялдуулан татварын дундаж хувь
хэмжээг тогтоож хэрэглэх асуудлын талаар нилээд түгээмэл яригдах болсон
билээ. Энэхүү татварын тэнцвэржүүлэх (neutrality) горим мөрдөх нөхцөлд
тухайн ашигт малтмал ашиглахтай холбогдуулж гаргасан зардалтай
харьцуулахад олборлогчдод хэт өндөр ашиг авчрах ашигт малтмалын төрөлд
татварын харилцааг хэрхэн тогтоох нь эрсдэл хуваалиах болон үр ашгаас
хүртэх сонирхлын торгон заагийг олж тогтоохол чиглэсэн сонирхолтой
судлагдахуун мөн.
Номын энэ бүлгийн судлах сэдэв
тодорхой хязгаартай нь мэдээж юм. Харин эрдэс баялагтай улс оронд энд
анхаарал төвлөрүүлж байгаа чиглэлд загвар хэрхэн бий болгох вэ? гэсэн
асуултад хариу өгөх ёстой бөгөөд олборлох салбарын бүтээгдэхүүн, түүхий
эдийн худалдаанд нийлүүлэх эисийн үнийг (ашигт малтмалын борлуулалтын
үнэ нь гол төлөв олон улсын болон үндэсний зах зээлд тодорхойлогдож,
түүнийг үндэслэсэн арилжаа явагддаг учраас) тогтоож тодорхойлох асуудлыг
авч үзээгүй болно. Салбарын засаглалын асуудлыг ихээхэн анхаарах ёстой
зүйл бөгөөд энэ нь эусийн дүнд байгаль орчинтой тун нягт холбогдож ирдэг
билээ. Бодлогын томоохон тулгамдсан асуудал бол ашигт малтмал
импортлогч улс орнуудын хувьд тухайн импортлогч улс орон олборлогчдоос
гаргасан зардлыг ашигт малтмалын хэт өндөр ашгийн татвараар дамжуулж
тухайн төрлийн импортын бүтээгдэхүүн, түүхий эдийн үнэд шингээж тооцох
ёстой эсэх нь бүрхэг бөгөөд өнөөг хүртэл хариу нэхсэн асуудал юм.
Тухайлбал засгийн газрууд тэргүүн ээлжид анхаарах салбар гэж үзэж эрчим
хүчний хангалт ба түүний аюулгүй байдлыг баталгаажуулах зорилгын үүднээс
тусгай тариф тогтоолт, эсхүл олон улс оронд түлшний үнийн зөрүүд татаас
олгох, байгаль орчны бохирдлыг бууруулах, нөхөн сэргээх, шинэ цэвэр
орчныг тэлэх гэх мэт шийдлийн хүрээнд ашигт малтмалын экспортын ба
импортын татварын харилцаа, түүний дотор хэт өндөр ашгийн ялгаварт
татвар (ХӨАЯТ)-ыг эдгээр асуудалтай холбон авч үзэх шаардлага практикт
гарсаар байгаа ажээ. Эдгээр асуудал тус бүр нь татварын харилцаатай
уялдуулж тусгайлан судлах сэдвүүд юм. Энэ бүлэгт ашигт малтмалын
салбарын үндсэн онилог, түүнд үйлчлэх татварын харилиааны загварын
тулгамдсан асуудлууд, татварыг тус салбарт өргөжүүлэх, эсхүл хүрээг нь
хумих шаардлагатай эсэх зэрэг асуудлууд багтсан. Энэ бүлгийн 3 дугаар
хэсэгт татварын загварыг хэрхэн тодорхойлох ба үзүүлэлтийн хэмжүүр
шалгууртай болгох тэдгээрийг нэгдмэл хэлбэрт яаж шилжүүлэх, үр дүнг гь
юугаар илэрхийлж болох тухай асуудлыг хөндсөн. Энэ бүлгийн 2 болон 4 дэх
хэсгүүдэд татварыг харилцааны загварын эмзэг тал ба тулгарч буй гол
сорилтууд, түүний онцлогийг авч үзсэн ба 5 дугаар хэсэгт өмнө дурдсан
асуудлуудыг нэгтгэн дүгнэв.
ГАЗРЫН ТОС БОЛОН ЭРДЭС БАЯЛГИЙН ТАТВАРЫН ХАРИЛЦАА: ЗАРЧИМ, СОРИЛТ, НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ
АШИГТ МАЛТМАЛЫН ТАТВАРЫН ЗАГВАРЧЛАЛЫН ОНОЛЫН ЧИГ ХАНДЛАГА
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой
URL:
Сэтгэгдлүүд:
Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Санал асуулга
Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
| Нью йоркын хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| BHP Billiton Ivanhoe Mines |
90.53 23.3 |
1.44 0.00 |
| Австралийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| General Mining Corp Aspire Mining Limited |
0.145 0.52 |
0.00 -0.02 |
| Лондонгийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| Petro Matd Limited polo Resources Limited |
123.5 5.4 |
0.00 0.02 |
| Хонконгийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| Mongolian Mining Corporation Mongolia Energy |
9.59 1.14 |
0.00 -0.06 |
| Торонтогийн хөрөнгийн бирж | ||
Шинэ бүтээл
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани
Бүх эрх хуулиар Copyright © 2013 - 2017 | Ord.mn Монголын Уул Уурхайн Мэдээллийн Үндэсний Портал
Вэб сайтыг Aureola
Вэб сайтыг Aureola
