Мөн эхнээсээ уул уурхайн компаниуд зогсонги байдалд ороод байгаа нь эдийн засагт ч тэр нийгэмд ч тэр сайн зүйл харуулахгүй байна. Зогсонги байдалд орсон уул уурхайн компаниудын ажилчид ажилгүй байгаа нь ажилгүйдлийн тоо нэмэгдэх шалтгаан. Мөн тэдгээр ажилчдын ард ар гэрийхэн нь байгаа бөгөөд нэг өрх айлын гол санхүүгийн үүсвэр нь ийн ажилгүй болоход амжиргааны түвшин мэдээж доошилно.

  Ийн ядуурлын тоо өсч өнөөх эрх мэдэлтнүүд гэдсэн илэн хэвтэж байхад иргэд гэдэс хоосон ядуурсаар байх юм. Нүдэн дээр илт хямраад буй эдийн засгийг сайжруулах талаар ямар ч арга хэмжээ ажил хийж хэрэгжүүлэхгүй байгаа нь хачирхалтай. Эрх мэдэлтнүүдийн хувьд эдийн засгийн хямрал гэдэг энгийн үзэгдэл мэт байгаа юм. Учир нь тэд хямрана гэж айхгүй болоод тэд. Ямар учраас хямрахгүй байна вэ?

  Гэвэл тэд иргэдийн татварын мөнгөөр гэдэс цатгалан амьдарч байгаагын зэрэгцээ улсын баялагыг хувааж идэж буй шулаачид юм. Өмнө нь уул уурхайн салбарыгн хөгжүүлж улс орны хөгжил болоод эдийн засгийн байдлыг сайжруулна хэмээж байсан. Харин өнөөдөр тэд уул уурхайн салбарыг дампууруулж дуусаад хөдөө аж ахуйн салбарыг хөгжүүлнэ хэмээх боллоо. Мөн л уул уурхайн салбар яаж дампуурсан түүнтэй адил хоослох нь тодорхой.

   Өнөөдөр ихээхэн хэмжээний ашиг авна хэмээж байсан салбар нь алдагдал, өрийн дарамтад ороод байгаа. Өрийн даратнаас гарч алдагдлаа арилгах нь нэн түрүүнд хийх ажил. Ийн өрийн дарамт болоод алдагдлаа арилгасанаар баялагаас авах ашгаа бүрэн авах боломжтой аж. Ингэж байж эдийн засгийн хямралыг арилгах ба иргэдийнхээ амжиргааны түвшинг дээшлүүлэнэ. Мөн ажлын байр бий болж ажилгүйдлын тоо буурахын зэрэгцээ үйлдвэрлэл бий болгох тэр үед дотооддоо бүтээгдэхүүнээ боловсруулан дотоодынхоо хэрэгцээг бүрэн хангахын зэрэгцээ боловсруулсан бүтээгдэхүүнээ экспортлох боломжтой болох билээ.

   Ийн боловсруулсан бүтээгдэхүүнээ экспортлосоноор эдийн засгийн байдал сайжирч бид дэлхийн зах зээл дээр томоохон тоглогч болох бүрэн боломж бий. Гэвч үүнийг хэрэгжүүлэх шударга хүн алга. Үүнээс гадна одоогийн байдлаар улсын хэмжээнд нийт 30 компани нүүрс олборлож,  зургаан компани Тавантолгой, Нарийн сухайтын ордоос нүүрс экспортолж байгаа ажээ. Тавантолгой ордоос "Эрдэнэс-Тавантолгой” ХК, "Тавантолгой” ХК, "Энержи ресурс” ХХК, Нарийн сухайтын ордоос "Саусгоби сэндс” ХХК, "МАК” ХХК, "Чинхуа-МАК-Нарийн сухайт” ХХК,  сүүлийн үед "Өсөх зоос” ХХК нүүрс экспортлох болсон байна.

  Дээр хэлсэнчлэн том компаниуд сул зогсолт хийж байсан үеийг бодоход зургаан компани экспортын үйл ажиллагаа явуулж, байдал бага бага боловч дээрдэж буй хэмээж байгаа ч бодит байдал дээр дээрдсэн юм харагдахгүй байна. Цагийн сайханд нэг тонн коксжих нүүрсний үнэ 300 ам.доллараас давж байсан гэдэг. Сонсоод итгэхэд бэрх ч тийм сайхан үе байсан. Одоо уурхай бүрийн экспортын ханш өөр учраас тодорхой ханш хэлэх боломжгүй аж.

  "Тавантолгой” ХК-ийн хувьд гэхэд нэг тонн баяжуулсан нүүрсийг дунджаар 120 мянган төгрөг, кокжсон нүүрс 58-62 мянган төгрөг, хүрэн нүүрс 40 мянган төгрөгөөр экспортолж байгаа. Ер нь нүүрсний салбарынхны яриагаар бол энэ жил дуустал нүүрсний ханш дээш, доош огцом савлахгүй энэ хэвээрээ байх хандлагатай хэмээж байна. Энэ мэтчилэн дээрдсэн өөрчлөлт харагдахгүй байгаа энэ үед өрөө түргэн хугацаанд төлж барагдуулан алдаглаа арилгаж ашгаа бүрэн авах нь чухал. Тэгэхгүйгээр өнөөдрийнх шигээ үнэт баялагаа харийнханд үнэгүй шахуу өгсөөр байх юм бол эдийн засаг сайжрана хэмээн яриад ч хэрэггүй биз ээ.