Энэ долоо хоногт ХБНГУ-д болох дэлхийн уур амьсгалын хуралдааны үеэр БНХАУ нүүрстөрөгчийн ялгарлыг улс хооронд арилжих схем танилцуулна гэсэн таамаг хүчээ авлаа.

Бээжин 2017 он гэхэд нүүрстөрөгчийн ялгарал арилжих схем хэрэгжүүлж эхлэх талаар хоёр жилийн өмнө БНХАУ-ын удирдагч Ши Жиньпин мэдэгдсэн. Хятад схем цар хүрээний хувьд Европын холбооны ижил төрлийн схемийн сүрийг дарахуйц аварга байх талаар тухайн үед хэвлэлүүд тайлбарлаж байв.

Хятадын удирдлага амласан схемээ энэ даваа гарагт Бонн хотноо эхлэх уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаарх хуралдааны үеэр зарлана хэмээн тус улсын албаны хүмүүс, аж үйлдвэрийн экспертүүд, судалгааны хүрээлэнгийн судлаач нар таамаглав.

Ерөнхийлөгч Дональд Трамп АНУ-ыг Парисын уур амьсгалын хэлэлцээрээс татан гаргах шийдвэр гаргасан. Уг шийдвэрээс шалтгаалан дэлхийн хамтын хүчин чармайлтад бий болсон хоосон орон зайг бөглөхөд Хятад улс бэлэн байгааг дээрх таамаг нотолж байна.

"Бонны уур амьсгалын чуулганы үеэр нүүрстөрөгчийн ялгарал арилжих үндэсний хөтөлбөрийг албан ёсоор зарлах байх” хэмээн Greenpeace East Asia-гийн тэргүүн Ли Шуо өгүүллээ.

Үнэ тогтоох, хяналт тавих зэрэг хүндрэлээс шалтгаалан шинэ схемийн өгөөж тодорхойгүй байгааг зарим шинжээч анхаарууллаа.

Үнэ тогтоох, хяналт тавих зэрэг хүндрэлээс шалтгаалан шинэ схемийн өгөөж тодорхойгүй байгааг зарим шинжээч анхаарууллаа. Бохирдуулагч гол том компаниуд нүүрстөрөгчийн ялгарал багатай бусдаасаа зээл худалдаж авах замаар ажиллах шинэ систем хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажилд бэрхшээл мундахгүй. Шинэ зах зээлийг тодорхойлж өгсөн бодлогын баримт бичгийг Хятадын хөгжил, шинэчлэлийн комисс баталсан. Уг баримт бичиг эдүгээ Хятадын дээд удирдлагын зөвшөөрлийг хүлээж байгааг ноён Ли тайлбарласан юм.

Хүлэмжийн хийн ялгарлаар дэлхийд тэргүүлдэг Хятад улс эрчим хүчний "цэвэр” эх сурвалж хөгжүүлэх замаар хэмжээг нь 2030 он гэхэд бууруулах амлалт өгчээ. Шинэ схем амжилттай хэрэгжвэл тус улс дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоох хүчин чармайлтад тэргүүлэгч болж хувирна.

"Хятад улс уур амьсгалын өөрч лөлтийг зогсоох, ногоон технологи хөгжүүлэх үйлсэд дэлхийд тэргүүлэх эрмэлзэлтэй. Парисын хэлэлцээрээс АНУ гарч байгаа нь энэ салбарт хоосон орон зай үлдээснийг хэлэх үү” хэмээн хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгч, CDP North America-гийн зөвлөх Паула ДиПерна тайлбарлав.

CDP-ийн судалгаагаар Хятадад нүүрстөрөгчийн ялгарлын үнэ дотооддоо тогтоосон компанийн тоо сүүлийн хэдэн жилээс эрчтэй өссөн дүнтэй байгаа. Энэ нь БНХАУ ялгарал арилжих схемд шилжихэд бэлтгэж буй илрэл хэмээн тус байгууллага үзлээ.

Үнэ тогтоосон компани 2015 онд 54 байсан бол 2016 онд 73, энэ онд 102 болж өссөнийг CDP-ийн нүүрстөрөгчийн ялгарал хариуцсан захирал николетт Бартлет тайлбарлав. CDP-ийн судалгаа Хятадын 336 том компанийг хамарчээ.

Байгаль орчин ноцтой бохирдуулагчдын үйл ажиллагааг зогсоох, ган төмөрлөг, нүүрс үйлдвэрлэгчдийг энэ өвөл үйлдвэрлэлээ тал хувь хүртэл багасгахыг үүрэг болгох зэрэг эрс хатуу арга хэмжээг Бээжин сүүлийн хэдэн долоо хоногийн турш авлаа.

Нүүрсэн галлагаат эрчим хүчний бохир эх үүсвэрээс хамаардаг явдлыг багасгахын тулд байгалийн хийгээр ажилладаг халаагуурыг Хятадын үйлдвэрлэл хөгжсөн бүс нутгийн айл өрхөд нэвтрүүлж байна.

Салхи, ус, нар зэрэг сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэр хөгжүүлэх үйлсэд Хятад улс урагшлах хэрээр нүүрсэн галлагаат эрчим хүчний хэрэглээ тогтмол буурсаар. Тус улс нүүрсэн галлагаат цахилгаан станц шинээр байгуулсаар байгаа ч өсөлтийн хурдац нь 2004 оноос хойш үнэмлэхүй буурсныг Greenpeace тооцоолжээ.

Нүүрстөрөгчийн ялгарал арилжих схем хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг Хятадад бүр 2015 онд зарласан. Уг төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх эхний шатанд нефть хими, ган төмөрлөг зэрэг аж үйлдвэрийн найман салбарыг нэн түрүүнд хамааруулахаар шийдвэрлэсэн. Гэвч бодлого тодорхойлогч нар энэ оны тавдугаар сард анхны төлөвлөгөөг өөрчилж, цахилгаан эрчим хүч, хөнгөн цагаан, цемент гэсэн гурван салбарыг үлдээжээ.

Харин эдүгээ нүүрстөрөгчийн ялгарал арилжих эхний шатанд ердөө цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэлийн салбар тунаж үлдсэн болов уу хэмээн экспертүүд таамаглаж байна. Эрчим хүчний салбар нь Хятаддаа нүүрстөрөгчийн гол ялгаруулагч болдог.

Жэймс Кинжи